do ostatniego tchu

- chwytać/wstrzymywać dech to catch/hold one’s breath

- chory z trudem chwytał dech the patient could hardly catch his breath

- nabrać tchu to take a breath

- tańczyć do utraty tchu to dance until one is breathless

- nie mógł złapać tchu he couldn’t catch his breath, he was short of breath

- z wrażenia zaparło mu dech he held his breath in amazement

- była tak piękna, że zaparło mi dech she was so beautiful it took my breath away

- nalewka tak mocna, że aż dech zapiera flavoured vodka so strong it burns your throat

- zapierający dech w piersiach widok a breathtaking view

- wiosenny dech wiatru a breath of spring air

■ bez tchu (tracąc oddech) out of breath, breathless; (bez przerwy) without stopping

- padł bez tchu he fell down out of breath

- bez tchu przebiegł pięć kilometrów he ran five kilometres without stopping

- co tchu a. ile tchu as quickly as one can

- jednym tchem (szybko) in one go; (jednym łykiem) in one gulp

- wymienił tytuły/nazwiska jednym tchem he reeled off the titles/names in one go

- wypił lekarstwo jednym tchem he drank the medicine in one gulp

- ostatnim tchem at one’s last gasp

- sprinter ostatnim tchem dobiegł do mety the sprinter reached the finish line at his last gasp

- póki tchu a. do ostatniego tchu to the last, until one’s dying breath

- będę walczył o wolność kraju póki tchu w piersi I will fight for my country’s freedom till my dying breath

- z zapartym tchem with bated breath

* * *

* * *

tylko sing. tch-

1. (= oddech) breath; wind; zapierać komuś dech w piersiach take sb's breath away; dech mi zaparło it took my breath away; zapierający dech (w piersiach) breathtaking, stunning, breathless; nabrać tchu take a breath; nie móc złapać tchu gasp for breath, be out of breath, be short of breath; aż ci/mu itd. tchu braknie until you're/he's etc. blue in the face; bez tchu out of breath, short of breath, breathless; być bez tchu be out of breath, be short of breath, be breathless; jednym tchem in the same breath, in a single breath; at once; nabrać tchu draw a breath; ostatnim tchem with one's last l. dying breath; do utraty tchu until you're/he's etc. blue in the face; do ostatniego tchu to l. till the last (breath); oglądać coś z zapartym tchem watch sth keenly; czekać z zapartym tchem hold one's breath, wait with bated breath.

2. lit., rzad. (= powiew) breath (of air l. wind).

• дуновение

• дыхание

* * *

♂, Р. tchu дыхание ň;

nabrać tchu перевести дыхание;

+

oddech

* * *

м, P tchu

- bez tchu

- ostatni dzień miesiąca/roku the last day of the month/year

- ostatni z Romanowów the last of the Romanovs

- wyszła jako ostatnia she was the last to leave

- ostatni dom po prawej the last house on the right

- ostatnie szeregi falangi the rearmost ranks of a phalanx

- sala wypełniona do ostatniego miejsca a room filled to the last seat

- bilety wyprzedano do ostatniego miejsca every last ticket has been sold

- do ostatnich granic to the utmost (limit)

- pokój był zatłoczony do ostatnich granic the room was crowded to the utmost

- odwiedził mnie w ostatni czwartek he visited me last Thursday

- ostatnie Boże Narodzenie spędziłem w Rzymie I was in Rome last Christmas

- gdy ostatni raz leciałem samolotem… last time I flew…

- w ciągu ostatnich pięciu lat in the last a. past five years

- w ostatniej chwili at the very last minute

- ostatni gatunek worst quality

- był ostatnim uczniem w klasie he was bottom of the class

- postąpił jak ostatni głupek he acted like an utter fool

- on jest ostatnią osobą, którą wziąłbym do tej pracy he’s the last person I’d choose for the job

- to ostatnia rzecz, jaka przyszłaby mi na myśl it’s the last thing that would come into my head

- to jeden z ostatnich, którzy nadal podtrzymują tę tradycję he’s one of the last to still follow the tradition

- lubi psy i koty, szczególnie te ostatnie he likes dogs and cats, especially the latter

- ostatni z ostatnich the lowest of the low

- traktuje mnie jak jakąś ostatnią he treats me like dirt

- zwymyślać kogoś od ostatnich to call sb vile/the vilest (of) names

■ ostatnimi czasy a. w ostatnich czasach książk. lately, recently; latterly książk.

* * *

* * *

1. (= końcowy) last, final, endmost, hindmost; (o pociągu, autobusie) last; ( z rzędu) latter; (o seansie, lekcji) last, previous; ostatnie słowo the last word; mieć ostatnie słowo have the final say (in sth); ostatnie namaszczenie rel. extreme unction, last rites; ostatnia instancja prawn. last instance; ostatnia wieczerza Bibl. the Last l. Lord's Supper; ostatnia deska ratunku last resort, sheet anchor; ostatnia godzina the end; wybiła ostatnia godzina the end has come; ostatnia posługa (= chrześcijański pochówek) last rites; odłożony na ostatnią minutę ( o decyzji) postponed l. left until l. to the eleventh hour; na ostatnią chwilę at the last minute; z ostatniej chwili ( o informacji) just-in, (late-)breaking, up-to-the-minute; w ostatnim momencie in the nick of time; ostatnia szansa last chance l. opportunity; ostatni grosz bottom dollar, the l. sb's last penny; stawiać ostatni grosz na coś bet one's bottom dollar; być spłukanym do ostatniego grosza be down to one's last dollar; ostatni krzyk mody the latest fad l. thing l. trend l. craze, dernier cri, all the rage go, high style; ostatni toast grace cup; po raz ostatni for the last time; ostatnim razem last time; ostatni raz widziałem go... I last saw him...; śmiać się ostatni have the last laugh; ostatnia wola last will; prawn. will, last will and testament; ostatnie życzenie dying wish l. request; ostatnia odsłona the final curtain; ostatnia kropla (goryczy) the last straw; ostatnia prosta home stretch; ostatnia poprawka finishing stroke; ostatnimi czasy l. w ostatnich czasach recently, in recent years, lately; walczyć do ostatniej kropli krwi fight to l. till the very end, fight to the death; być na ostatnich nogach pot. be on one's last legs; jest na ostatnich nogach ( przed rozwiązaniem) she is far along on in her time; sala wypełniona do ostatniego miejsca full house; Adam jest ostatnią osobą, do której bym się zwrócił Adam is the last person I'd ask l. approach; zapięta na ostatni guzik dressed (up) to the nines, in perfect trim; dopiąć na ostatni guzik stitch sth up, sew sth up; oddałby ostatnią koszulę he'd give you l. away the shirt off his back; nasz konkurent nie powiedział jeszcze ostatniego słowa our rival still has the last word l. final say; rzucić ostatnie spojrzenie look one's last; wydać ostatnie tchnienie breathe one's last; do ostatniego tchu to one's dying death, to l. till the last.

2. (= najgorszy) meanest, out-and-out, last; (o miejscu, uczniu) last; zwymyślać od ostatnich revile sb in the grossest l. coarsest of terms, throw l. sling mud at sb, pull sb to pieces.

- pojechać do Warszawy/Francji to go to Warsaw/France

- pójść do kina/teatru to go to the cinema/theatre

- pójść do domu to go home

- chodzić do szkoły to go to school

- Anna już wyszła do pracy Anne has already left for work

- podejść do kogoś to come up to a. approach sb

- chodźmy do mnie let’s go to my place

- przyszedł do mnie wczoraj Robert Robert came to see me yesterday

- pójść do lekarza/dentysty/szewca/fryzjera to go to the doctor’s/dentist’s/cobbler’s/hairdresser’s

- pójść do prawnika to go and see a lawyer, to go to see a lawyer

- napisać do kogoś to write to sb

- rzucić/podać piłkę do kogoś to throw/pass a ball to sb

- zatelefonować/zwrócić się do kogoś to phone/address sb

- celować/strzelić do kogoś to aim/shoot at sb

- odprowadzić kogoś do drzwi to see sb to the door

- piąć się do góry to climb up

- podnieść rękę do góry to put one’s hand up

- ręce do góry! hands up!

- włosy zaczesane do góry upswept hair

- odległość od punktu a do b the distance from A to B a. between A and B

- wejść do pokoju/mieszkania to go into a. enter a room/flat

- wsiąść do samochodu to get into a car

- wsiąść do autobusu/pociągu/samolotu to get on(to) a. board a bus/a train/a plane

- włożyć coś do koperty/walizki/szafy/kieszeni to put sth in(to) an envelope/a suitcase/a wardrobe/one’s pocket

- wlać wodę do filiżanki/butelki/czajnika to pour water into a cup/bottle/kettle

- wsypać cukier do herbaty/kawy to put sugar in(to) one’s/sb’s tea/coffee

- wlać komuś coś do gardła to pour sth down sb’s throat

- zostanę tutaj do jutra/poniedziałku/wiosny I’ll be here till a. until tomorrow/Monday/spring

- mieszkał w Krakowie do śmierci he lived in Cracow to the end of his life

- skończę tłumaczenie do środy I’ll finish the translation by Wednesday

- do rozpoczęcia meczu zostało pięć minut it’s/it was five minutes to the beginning of the match

- do jutra/do czwartku! see you tomorrow/Thursday!

- do widzenia a. zobaczenia! goodbye!; see you! pot.

- do tego czasu nie wolno ci wychodzić z domu until then you mustn’t go out

- do tego czasu skończymy malowanie by then we shall have finished the painting

- tradycja ta sięga wstecz do XVII wieku this tradition goes back to the seventeenth century

- do ostatniej chwili till the last moment, until the last

- wpół do drugiej/szóstej half past one/five

- do dwudziestu pacjentów dziennie up to a. as many as twenty patients a day

- do 100 złotych up to a. as much as one hundred zlotys

- inflacja spadła z dziesięciu do siedmiu procent inflation went down from ten to seven per cent

- do tamtego drzewa up to a. as far as that tree

- do kolan [buty, spódnica] knee-length; [śnieg, woda] up to one’s knees; [warkocze, włosy] down to one’s knees

- od stu do dwustu ludzi/kilometrów from one hundred to two hundred people/kilometres, between one hundred and two hundred people/kilometres

- zmierzyć coś z dokładnością do milimetra to measure sth to within a. to an accuracy of one millimetre

- do ostatniego tchu to the last gasp

- do ostatniego człowieka to a man, to the last man

- telefon/list do ciebie a phone call/letter for you

- piłka do drewna/metalu a saw for (cutting) wood/metal

- coś do jedzenia/picia something to eat/drink

- nie mieć nic do jedzenia/picia to have nothing to eat/drink

- do czego to jest? what is this for?

- „do czego używasz tej szmaty?” – „do mycia podłogi” ‘what do you use this rag for?’ – ‘for washing the floor’

- to nie jest do zabawy that’s not for playing with

- kluczyki do samochodu car keys

- przybory do pisania writing implements

- pasta do butów/podłóg shoe/floor polish

- muzyka do tańca dance music

- miejsce do siedzienia/spania a place to sit/sleep

- opiekunka do dziecka a nanny a. childminder

- „zatrudnię gosposię do prowadzenia domu” ‘housekeeper wanted’

- jednostka do zadań specjalnych a commando unit

- asystent do specjalnych poruczeń a special assistant

- Komisja do Spraw Zbrodni Wojennych War Crimes Commission

- mieć coś do zrobienia a. do roboty to have something to do

- nie masz nic lepszego do roboty? haven’t you got anything better to do?

- mamy kilka spraw do omówienia we’ve got a few things to discuss

- sekretarka przyniosła mu dokumenty do podpisania the secretary brought him some documents to sign

- sprawę przekazano do ponownego rozpatrzenia the case was sent back a. returned for reconsideration

- czy masz coś do prania/prasowania? have you got anything that needs to be washed/ironed?

- wziąć się do pracy to get down to work

- oddałem buty do naprawy I took the shoes in to be repaired

- pozowała mu do portretu she was sitting for him

- możliwy/niemożliwy do zrealizowania feasible/unfeasible

- nienadający się do jedzenia uneatable

- wyrażenie nie do przetłumaczenia an untranslatable phrase

- hałas nie do wytrzymania unbearable noise

- przeszkody nie do pokonania insurmountable obstacles

- propozycja nie do przyjęcia an unacceptable proposal

- to jest nie do załatwienia this is impossible (to arrange)

- miłość/szacunek do kogoś love/respect for sb

- nienawiść do kogoś hatred for a. of sb

- jego stosunek do rodziców/pracy his attitude towards his parents/to(wards) (his) work

- mieć a. odczuwać wstręt do pająków to hate a. be afraid of spiders

- tęsknić do czegoś to long a. yearn for sth

- należeć do stowarzyszenia to belong to a. to be a member of an association

- należeć do partii to be a member of a party

- od dziesięciu lat należy do Partii Zielonych he’s been a member of the Green Party for ten years

- zapisać się do chóru/klubu to join a choir/club

- zaciągnąć się do wojska to enlist in the army

- zaliczać kogoś do swoich przyjaciół to count sb among one’s friends

- przymocować/przywiązać coś do czegoś to attach/tie sth to sth

- dodatek do pensji an allowance a. bonus on top of sb’s wages/salary

- był przystojny, do tego jeszcze nie stary he was good looking, and not so old either

- do tego wszystkiego (na domiar złego) on top of all that

- porównać kogoś/coś do kogoś/czegoś to compare sb/sth to sb/sth

- a do b tak się ma jak x do y a to b is like x to y

- mapa w skali 1 do 2500 a map on a scale of 1 to 2500

- makieta w skali jeden do pięciu a one-fifth scale model

- Legia wygrała dwa do jednego Legia won 2-1

- do łóżka, ale już! off to bed now!

- do roboty! let’s get down to work!; let’s go! pot.

■ co ci do tego? what’s it got to do with you?; what business is it of yours? pot.

- jemu nic do naszych spraw he has no business interfering in our affairs

- do niczego pot. rotten pot.; useless